Το eJustice, το διπλοπέρασμα και μια χώρα χωρίς αυτοκινητόδρομο.
Παρακολούθησα προ ημερών με αρκετή συγκέντρωση και ενθουσιασμό την διαδικτυακή παρουσίαση του πιο διαφημιζόμενου έργου ψηφιακής μεταρρύθμισης των τελευταίων ετών, του eJustice. Για όσους δεν γνωρίζουν το eJustice θα είναι το κύριο σύστημα οργάνωσης της δικαστικής υπηρεσίας μέσα από το οποίο θα μπορούν τα δικαστήρια να διαχειρίζονται ηλεκτρονικά αρκετές εργασίες που έχουν να κάνουν με τους φακέλους των υποθέσεων.
Το σύστημα είναι καλό. Τελοσπάντων, δεν είναι κακό. Τέτοιας κλίμακας έργα δημοσίου έχουν πάντα προκλήσεις τις οποίες είναι καλό να αναγνωρίζουμε αναλυτικά, πριν τα κρίνουμε αυστηρά. Ειδικά το συγκεκριμένο, με τις προκλήσεις που έχει περάσει πρέπει να χαιρόμαστε μόνο και μόνο που μπαίνει σε παραγωγή.
Το σημαντικό, που νομίζω λίγοι αντιλαμβάνοται, είναι ότι το σύστημα αυτό αποτελεί ένα σύστημα οργάνωσης των δικαστηρίων. Και ως τέτοιο δεν έχει δώσει την απαραίτητη σημασία στον τρόπο επικοινωνίας του με εξωτερικούς χρήστες, ανθρώπους αλλά και μηχανές. Το σύστημα, εκτός από δύσχρηστο και χρονοβόρο στη συμπλήρωση, αποτελεί τελικά μια πόλη χωρίς δρόμους που να την συνδέει με άλλες πόλεις.
Φανταστείτε την Κύπρο χωρίς αυτοκινητόδρομο ο οποίος να συνδέει την μια πόλη με την άλλη. Πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας. Πόσο πιο ισχνή θα ήταν η οικονομική ανάπτυξη μας γενικά σαν τόπος. Τα πλεονεκτήματα που φέρνει η συνδεσιμότητα των πόλεων μέσω των αυτοκινητοδρόμων είναι αυτονότητα. Δεν μπορώ να καταλάβω σε ποιον δεν είναι αυτονόητα τα πλεονεκτήματα που φέρνει και η συνδεσιμότητα μεταξύ συστημάτων. Γιατί προφανώς, για να συνεχίσουν να δημοσιεύονται διαγωνισμοί δημοσίου, χωρίς πρόνοιες για δημιουργία ανοιχτών APIs, κάποιοι δεν έχουν κατανοήσει την σημασία αυτής της διαλειτουργικότητας. (Για το τι είναι API δείτε εδώ)
Θα μου πείτε καλά και σιγά τώρα ένα API είναι τόσο σημαντικό; Στο εξωτερικό τα APIs είναι υψίστης σημασίας εργαλεία ανάπτυξης, που εδώ και χρόνια υπάρχει ο όρος API Economy. Εκατοντάδες παραδείγματα ανά το παγκόσμιο, με πολλά από αυτά να είναι στον τομέα της δικαιοσύνης, έχουν εφαρμοστεί και λύνουν συγκεκριμένα προβλήματα της κοινωνίας όπως το access to justice (Εδώ μια περιγραφή του προβλήματος, και εδώ μια εφαρμογή λύσης μέσω API). Είναι τουλάχιστον αστείο να περηφανευόμαστε ότι κάποιος απλός πολίτης μπορεί να μπει και να καταθέσει μόνος του μια απαίτηση μέσα από το eJustice. Ποιος απλός πολίτης θα καταφέρει να περάσει όλο αυτό τον γολγοθά της ηλεκτρονικής καταχώρισης; Με την ύπαρξη ενός ανοιχτού eJustice API τα γραφεία θα μπορούσαν ακόμα και από τις σελίδες τους να ζητούν στοιχεία από τον πελάτη και μετά να καταχωρούν την απαίτηση αυτόματα. Το ίδιο και για το τμήμα Εφόρου Εταιρειών. Ηλεκτρονική αγορά και πώληση εταιρειών κατευθείαν από την ιστοσελίδα της δικηγορικής εταιρείας.
Μάθαμε όμως να μην σκεφτόμαστε δημιουργικά και μακροπρόθεσμα σε αυτό τον τόπο. Γι’ αυτό είμαστε σκαλωμένοι σε προβλήματα που άλλοι λαοί έχουν λύσει εδώ και δεκαετίες. Την ευθύνη την φέρουν οι εκάστοτε εμπλεκόμενοι στο κάθε έργο, σίγουρα όχι οι εταιρείες. Οι εταιρείες κάνουν ότι περιγράφεται στην προσφορά και τίποτε περισσότερο. Οι πελάτες (κυβερνητικά τμήματα/υπηρεσίες/υπουργεία) και οι τεχνικοί τους συμβούλοι (Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής) πρέπει να αλλάξουν επίπεδο και να ανέβουν όχι ένα αλλά τρία-τέσσερα σκαλιά γιατί οι τεχνολογικές εξελίξεις τρέχουν και δυστυχώς αφήνουν τον δημόσιο τομέα πίσω και κατ επέκταση επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής των πολιτών αυτού του τόπου.
Είναι καιρός να καταλάβουμε ότι η πραγματική καινοτομία και πρόοδος σε τεχνολογικό επίπεδο δεν θα έρθει μέσα από ομιλίες ούτε από πίνακες κατατάξεων, στα οποία δύο είμαστε εξόχως καλοί. Η πρόοδος θα έρθει όταν δώσουμε στα τεχνικά και δημιουργικά μυαλά της χώρας μας ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο να μπορούν να εκμεταλλευτούν τις γνώσεις τους και την δημιουργικότητα τους προς όφελος της κοινωνίας και του τόπου, δημιουργώντας καινοτόμες υπηρεσίες που να βελτιώνουν την αλληλεπίδραση δημοσίου-πολιτών.
Νικόλας Χατζηαβραάμ
CEO, Softline Computer Systems (Zygos & Altis)